Sınav Kaygısını Yenmenin 4 Etkili Aşaması 

Bir öğrenci olarak sınav kaygısı benim için oldukça yaygın bir durumdu. Sınavlara hazırlanırken, sınavlardan önce ya da sınav sonuçları açıklandığında çok endişeli ve gergin hissedebiliyordum. Bu durumda kalp atışım hızlanıyor, ellerim terliyor ve odaklanmakta zorlanıyordum.

Ancak, bu durumla başa çıkmak için farklı stratejiler denedim. Bu stratejilerin yardımıyla, sınav kaygısını kontrol altına almaya başladım ve zamanla sınav kaygısını yönetmede ustalaştım.

Her öğrencinin kendine özgü sınav kaygısı durumları vardır, ancak bu kaygıların çoğu ortak noktalardan oluşuyor.

İşte bu içerik çoğu öğrencinin sınav kaygısını sağlıklı bir şekilde yönetmesini ve yenmesini sağlayacak stratejiler içeriyor. Keyifli okumalar dilerim.

Bu bilgilendirici çalışma için Selin Yüce dostumuza teşekkür ediyoruz.

İlk olarak söylemek isterim ki asıl problem, yüksek düzeyde strestedir. Yoksa hayatımızı etkileyecek bir sınava karşı az da olsa kaygı duymamız çok normal. Ama bu stresin derecesi yüksekse ve düşüncelerinizi kontrol edemiyorsanız işte burda problem baş gösteriyor.

Aslında çoğu zaman duyduğumuz stres sınava karşı değil, sınavın sonucundaki belirsizliğe karşıdır. Belirsizlik insana kaygı ve stres hissettirir. 

Sınav süreci boyunca gözümüzde dürbünle gezeriz, bu dürbün toplumun ve sistemin üstümüze yüklediği “tüm hayatın bu sınava bağlı” cümlesinin gözümüze bürünmüş halidir. Bu dürbünle hayata baktığımızda sanki o basamağı hiç atlayamayacak gibi dururuz. 

Unutmayın! Stres bizim düşmanımız değil, sadece mücadele ve zorluklar karşısında vücudun bizi harekete geçmemiz konusunda uyaran bir mekanizmasıdır. Stresin fazlası bizi kaygıdan hareketsiz kılarken azı da harekete geçmemiz için yeterli motivasyonu sağlayamaz. Dolayısıyla bu stres dengesini sağlamaya özen göstermelisiniz.

Peki, sınav stresinin bizim elimizi kolumuzu bağlamasına müsaade edecek miyiz? Ya da sınavdan ne beklediğimizi ve aslında ne istediğimizi bilmeden hedefsiz bir şekilde çalışmaya devam edecek miyiz?

İşte Sınav Kaygısını Yönetmenin 4 Yolu:

1- Kaygılarınızı Kabul Etmek

İlk olarak yapmanız gereken tüm bu yaşadığınız duyguların, stresin, kaygının normal olduğunun farkında olmak. Yaşadığınız bu zorlu dönemde duygularınızın doğal olduğunu anlamalısınız. Bu duyguların normal olduğunu bilmek size duygularınızı kabul etmenin kapısını açacaktır.

Yaşadığınız stresten ve kaygıdan korkmamaya çalışın. Bunun yerine onları kabul etmeyi öğrenin. Çünkü neticesinde hepimiz insanız. Zorlu dönemlerden geçerken acı, stres, kaygı, korku duymamız doğal ve sağlıklı.

Duygularınızın normal olduğunu bilin ve onları böyle kabul edin. Bu duygulardan kaçmaya, onları bastırmaya çalışmayın çünkü

“İnsan bastırdığı duygunun esiri olur.”

Cahit Zarifoğlu

2- Kaygılarınızın Kaynağına İnmek

Duygular bize hep bir mesajla gelir. Yaşadığımız her duygunun altında yatan bir sebep vardır.

Olumsuz duygularınızı ve kaygılarınızı hissedip bunları yaşadığınız için kendinize kızmadan, kendinizi yargılmadan önce durun! Ve düşünün:

Neden stres duyuyorsunuz? Yeterince çalışmadığınız için mi? Netleriniz kötü olduğu için mi yoksa kendinizi istediğiniz seviyede görmediğiniz için mi?

Bu duyguyu yaşamanızın asıl sebebi nedir?

Unutmayın! Bu soruları kendinize kızmadan, yargılamadan önce sorun. Ortaya somut bir neden koyduğunuzda rahatlayacak ve enerjinizi onun üzerine odaklayacaksınız.

Örneğin kendinizi istediğiniz seviyede görmüyorsanız bunun için ne yapabilirsiniz? Oturup kaygılanmak size çok da iyi gelmeyecektir. Ancak, eksiğinizi keşfedip bunu geliştirmeye odaklanmak; hem sizi huzursuz eden duyguları def edecek hem de öz güveninizi arttıracaktır.

3- En Kötü Ne Olabilir?

Stres anında bazen en kötüsünü düşünmek rahatlatıcı olabilir. Bunu yapmak ilk başta zor olabilse de bazı şeyleri abarttığımızı, kafamızda büyüttüğümüzü görmek için güzel bir düşünme yoludur.

Sınavı kazanamazsanız ne olur? İstediğiniz bölüm gelmezse ne olur?

Ailenizden ve çevrenizden büyük bir tepki mi alırsınız? Peki, bir sene sonra tepkiler aynı kalır mı? İstediğiniz bölüm gelmezse en kötü ihtimal olarak mezuna kalırsınız.

Mezuna kalmak zor mudur? Evet, ancak ne kaybedebilirsiniz? Hayallerinize giden doğrultuda sadece yol değiştirmiş olursunuz.  Bu durumu şöyle güzel bir örnekle açıklayabiliriz:

Araçla bilmediğiniz bir yola gidiyorsunuz ve navigasyon açık. Bir anda yanlış bir yola saptınız, navigasyon size “Artık bitti istediğin yere gidemezsin, evine dön.” demeyecektir. Başka bir yol çizecektir. Bu yol uzun, trafik dolu zorlu bir yol olabilir. Aracınızla durup ben bu yoldan gitmek istemiyorum demeniz çok mümkün değil çünkü yanlış da olsa bir yola saptınız ve hedefinize ulaşmak zorundasınız. Yeni yolunuz uzun olabilir ama gideceğiniz yeri gerçekten istiyorsanız ilerlemeye devam etmekten başka çareniz yok.

4- Neden Bu Yoldasınız?

Sınavdan ne istiyorsunuz? Başarı sizin için ne demek?

Gerekiyorsa hemen bir kağıt kalem alın ve sizin için başarının anlamını yazın. 

Hayallerinizi, hedeflerinizi ve hayallerinize ulaştığınızda nasıl bir hayat süreceğinizi düşünün. Sizi sınava motive edecek en büyük şeylerden biri istediğiniz mesleği ve bölümü düşünmektir. Bir yıl belki de iki yıl sonra istediğiniz liseye, istediğiniz üniversiteye, istediğiniz mesleğe ulaşacaksınız. Ulaşacağınız nokta bu kadar güzelken kaygı ve strese kapılmanın gereği var mı?

Planınız sağlam olsun, çalışmanız sizin için yeterli seviyede olsun. Her strese girdiğinizde hayaliniz, gerçekçi bir bakış açısıyla görebileceğiniz bir yerde olsun.

Peki, bu seviyeye kadar zihin ve düşünce odaklı gittik. Umuyoruz ki bu aşamaları atlatan stresini büyük oranda kontrol altına alacaktır. Gelelim somut olarak yapabileceğimiz şeylere. 

Zaman Yönetimi ve Stres Yönetim İlişkisi

Bu stresli ve bir o kadar da zorlu sınav döneminde, hayatınızın merkezine böyle minik bir sınavı koymak sizi daha da strese sokacaktır ve kaygınızı artıracaktır. Sınava girmem gerekiyor diye ertelediğiniz bir sürü hobiniz size faydadan çok zarar verebilir. Zamanınızı güzel planlayıp ara ara sevdiğiniz hobileri yapmak sizi dinlendirecek, iyi hissettirecek, motivasyon sağlayacaktır. 

Zaman yönetimi, modern yaşamın bir gerçeği haline gelen zaman kısıtlamalarıyla başa çıkmak için mücadele eden herkesin ihtiyaç duyduğu bir beceridir. Ancak, zamanı doğru yönetmek sadece daha fazla iş yapmakla ilgili değildir. Gerçekten önemli olan şey, zamanı kullanarak hayatınızda gerçekten değerli olan şeylere odaklanmak ve yaşamınızda gerçek anlamı bulmaktır.

Bu kitap, hayatınızı daha değerli ve anlamlı hale getirmek için özverili bir çalışma sonucu hazırlanmıştır. Kitabın içeriği, zaman yönetimi konusundaki geleneksel yaklaşımların ötesine geçerek, okuyucuların zamanlarını değerli bir şekilde kullanmalarına yardımcı olacak pratik öneriler sunar. Bu nedenle, hayatında değişiklik yapmak isteyen herkesin kitabımızı okumasını şiddetle tavsiye ediyoruz.

Stres Yönetimine Dair Tavsiyeler

Bu dönemde meditasyonu rutin haline getirmeniz bedeninize ve ruhunuza iyi gelecektir. Onun haricinde yürümek, spor yapmak, müzik dinlemek, kitap okumak (çoğu kişi sınav dönemindeyim diye bırakır oysa ki!), ailenizle ve arkadaşlarınızla vakit geçirmek stresinizi ve kaygınızı büyük oranda azaltacaktır. Haftada en az bir günü kendinize ayırın. Derslerinizi düşünmeyi bir kenara bırakın ve sevdiğiniz şeyleri yapın.

Yine bu dönemde çalıştığınız ortamı değiştirmek son derece iyi gelecektir. Kütüphane ortamı hep tavsiye edilmiştir. Kütüphaneye gidemiyorsanız evin farklı odalarını kullanmayı ya da çalışma masanızın yerini değiştirmeyi deneyebilirsiniz.

Arkadaşlarınızla çeşitli uygulama ve siteler üzerinden beraber görüntülü ders çalışabilir, soru çözüm saatleri yapabilirsiniz. Başkalarıyla aynı durumu paylaşmak yalnız olmadığınızı hissettirecektir.

Son olarak Bemteg Derneği’nde Uzman Klinik Psikolog Sena Görgülü Karakan’ın vermiş olduğu “Stres Yönetim Eğitiminden” bir alıntıyla yazımızı sonlandıralım:

“İki kişi bir müzik yarışmasına katılacaklardır. Kişilerden birisi keman çalmayı düzenli aralıklarla sürekli olarak tekrar eder. Az, çok demeden nerdeyse her gün pratik yapar. Diğer kişi ise bütün bir dönem boyunca çalışmaz ve yarışmaya bir ay kala çok yoğun bir şekilde çalışır ve öğrenimini tamamlar. Yarışma sırasında birinci kişi çok güzel bir şekilde kemanını çalarken ikinci kişi yaşadığı stresi kontrol altına alamaz ve tüm bildiklerini unutur.”