Hayır Demeyi Öğrenmelisin!

Hayır Demekte Güçlük mü Çekiyorsun?

Hayır demek geçmişte benim için gerçekten büyük bir sorundu. Bunun sebeplerinden birisi insanları yüz üstü bırakmaktan hoşlanmamamdı. Diğer bir sebep ise onları hayal kırıklığına uğratmak istemememdi. Üstelik hayır demenin gemileri yakmakla aynı anlama geldiğini de hisseden bir tarafım vardı ve bu yüzden kimseyle aramdaki ilişkiyi tehlikeye atmak istemedim.

Dolayısıyla evet diyebildiğim her zaman evet deyip, hayır demekten olabildiğince kaçınırdım.

Evet Demenin Gerçekliği

Evet demek yukarda bahsi geçen ikilemden basit bir çıkış yolu gibi görünse de aslında berbat bir çözümdür.

Çünkü başkalarıyla yüzleşmekten ve rahatsız edici duygulardan kaçınmak için kısa süreli bir rahatlama sağlasa da evet demenin uzun vadede yol açtığı bazı sonuçlar var. Çünkü ne zaman bir şeye evet desek kendi önceliklerimize hayır diyoruz. Aşağıdakileri göz önünde bulundurun:

• Yapmaktan çok hoşlanmadığınız şeylere her evet dediğinizde, yapmaktan hoşlandığınız şeylere hayır diyorsunuz.
• Hevesli olmadığınız konulara her evet dediğinizde, onları gerçekleştirmek yerine hedeflerinize hayır diyorsunuz.
• Hiçbir neticeyle sonuçlanmayacak buluşmalara her evet dediğinizde, sizin için değerli olan insanlara hayır diyorsunuz.
• Ve her seferinde başka bir şeye evet dediğinizde, sizin için en önemli şeylere hayır diyorsunuz.

İlk işimi kurduğumda neredeyse her şeye evet demiştim. Toplantılar, network oluşturmak için yaptığım buluşmalar, rehberlik danışmaları, iyilikler, iş birlikleri, blog röportajları, medya söyleşileri, atölyeler — sürekli evet, evet ve evetten ibaretti.

İlk birkaç yıl hiçbir sorun yoktu fakat işim büyüdükçe ve kendi alanımda yetkin birisine dönüştükçe kendimi insan olarak karşılayabileceğimden daha fazla istek, davet ve taleple uğraşırken buldum. Ayrıca proaktif ve vaktimden çalmak konusunda oldukça atılgan insanlardan sürekli ilgimi pek çekmeyen davetler alıyordum ki bu davetler listemin üst sıralarına taşınmaya başlamıştı.

Bir anda günlerim başkalarının isteklerini yerine getirmekle geçmeye başladı. Listemde yukarıya doğru ilerlemektense kendimi insanlarla buluşmak ve onların meraklarını gidermekle meşgulken buldum. Sürekli görüşmelerle vakit harcarken, e-postalara cevap verirken, iyilik olsun diye iş birlikleri yaparken, fikirlerime danışmak isteyenlerle oturumlar yaparken ve insanların problemlerine ücretsiz tavsiyelerde bulunurken bulmuştum kendimi ve bu kendi projelerime hiç vakit ayıramamama neden oluyordu.

Neverfap Akademi mücadele ettiği konu neticesinde arama motorlarının sansürüne maruz kalmaktadır. Yeni içeriklerimizden habersiz kalmamak için Whatsapp duyuru kanalımıza katılın!

Duyuru kanalında numaranız gizli kalır, kimse numaranıza erişemez.

Hayır Demek Neden Önemli

İdeal bir dünyada herkese evet demek isteriz fakat çatışmalardan ve anlaşmazlıklardan kaçınmak için evet demek doğru bir yöntem değil.

Hayır demeniz şart. Gerçek şu ki gün yirmi dört saatten ibaret. Bir şeylere hayır demezsek işlerimizi halletmek için kendimize asla vakit kalmaz, bu bir gerçek.

Vaktinizi önemli işlere harcayın. Quadrant 2 hedefleri denilen, çok önemli fakat hiçbir aciliyeti olmayan işler için kullanılan bir terim var. Bu hedeflerin arasında hayattaki gayenizi bulmak, 5 yıllık gelecek planlarınızı belirlemek, tutkularınız için çalışmak ve hatta işinizi kurmak dahi yer alıyor. Hayır demek, Q2 hedeflerinizi güvence altına almayı ve onlar için zamanınız olduğundan emin olmanızı sağlıyor.

Kendinize bir sınır belirleyin. Bazı insanlar sizin her daim müsait olduğunuzu zannedebilirler ve vaktinizi sadece onlara ve onların çok önemli gördüğü isteklerine ayırmanızı isteyebilirler. Eğer kendi isteklerinizle başkalarının istekleri arasına bir sınır çizmezseniz insanlar sizin bolca dağıtabileceğiniz boş vaktiniz olduğu kanısına varacaktır. Onlara da haksızlık yapmamak gerekir. Düşünsenize her zaman her şeye zamanı olan bir insan var karşınızda. Tabii bu sizin bakış açınızdan böyle fakat o insanın bakış açısındansa belki de kendi özel hayatına dair ayıracak şeylere bile zor vakit buluyor.

Son olarak; hayır demek, hayatınızın dizginlerini tekrardan ellerinize almak ve günlerinizin nasıl geçtiğine karar vermek, sizi mutlu etmeyecek veya hedeflerinizi sekteye uğratacak herhangi bir şeyi reddetmek ve istediğiniz hayatı özgür bir şekilde yaşamak demektir.

Günün sonunda, her “evet” bir bedel olarak karşımıza çıkar. Bu bedel vaktiniz, çabalarınız, mutluluğunuz veya hedefleriniz olabilir. Her “evet” dediğinizde belki bir damlacık kadar küçük bir bedel ödüyor olsanız da ödediğiniz bu bedeller bir göl haline dönüşüp sizi hedeflerinize ulaşmaktan alıkoyacaktır. Tüm bu bedelleri ve alıkoymaları bir kenara itmek istiyorsanız hayır demeyi öğrenmek zorundasınız. Bu sayede istediğiniz şeye evet diyebilirsiniz. Burada hatırlatmamız gereken bir diğer konu da şudur ki; iyilik yapmak, insanlara zaman ayırmak, çevremize faydalı olmak kötü şeyler değil tabii ki. Burada anlatmaya çalıştığımız sizi kendi hayatınızdan, amaçlarınızdan, zevklerinizden ya da yaşam tarzınızdan alıkoyan ve sizi istemediğiniz bir noktaya sürükleyen “hayır diyememe” problemi.

Samimi Olun

Çoğu zaman “hayır” demekle gemileri yakacağımızı zannedip endişeleniriz. Bu yüzden de tereddütte kalıp kem küm ederek evet deriz. Bazense karşımızdakinin ısrarı sonucu daha fazla dayanamayıp evet deriz.

Şöyle ki, bu konuda samimi olursanız karşınızdaki kişi içten bir hayır dediğinize inanacaktır. Lafı dolandırmadan sadece ama sadece düz bir hayır. Örneğin, “Bugünden itibaren Haziran’a kadar meşgulüm çünkü [X] kişisiyle veya işiyle ilgilenmem gerekiyor”, ya da “Üzgünüm ama bu işin şu anda bana yarar sağlayabileceğini düşünmüyorum,” gibi.

Bir iş konusunda ne kadar reddetmek istemişsem de teklifi geri çevirmek için geçerli bir bahane bulamamıştım. Çok daha önemli sorumluklarım olduğundan değildi aslında. Sadece kendi işime odaklanmak istiyordum. Birkaç günlük tereddüt ve sonrasında yazıp sildiğim veya düzelttiğim e-postaların ardından dürüst olmaya karar verdim ve gerçeği söyledim: Bu projede yer almanın kendi projelerim için vakit ayıramayacağım anlamına geldiğini ve bu projeye en iyi performansımı veremeyeceksem katılmanın çok da iyi bir fikir olmadığını belirttim. Sonrasında kararlılıkla “Gönder” butonuna tıkladım.

Sonuç olarak bir gün içerisinde e-postama geri dönüş aldım ve karşımdaki kişi e-postamı gülümseyerek okuduğunu, durumumu anlayışla karşıladığını ve hiç endişelenmemem gerektiğini söyledi!

Çoğu zaman başkaları hakkındaki endişelerimiz gereksiz oluyor. Verdiğiniz yanıtlarda samimi olun, lafı dolandırmayın veya bahane uydurmayın. Sonuçta bu sizin hayatınız. Karşınızdaki anlayışlı biriyse sizi anlayacaktır. Eğer anlamıyorsa zaten sizden yanlış bir beklenti içerisindedir ve böyle yanlış beklentileri karşılamakla vakit harcamamanız sizin için en iyisi olacaktır. Yani iki türlü de zararda olmayacaksınız. Ve unutmayın, hayır demek sizi kötü bir insan yapmaz.

Neverfap Akademi Tavsiyesi

Bu güzel blog yazısına ufak bir katkıda bulunmamız gerekirse şu cümleleri kurabiliriz: Hayır diyebilmek için önce zihnimizdeki kalıplaşmış düşünceleri kırmalıyız. “İyi bir arkadaş her zaman evet der. İnsanları kırmamam gerekli. Reddedersem çok üzülür. Beni bir daha sevmez.

Zihnimize çevremizden bir şekilde girmiş bu kalıp düşünceler bizim kararlarımızın zeminini oluşturur. Hele ki Türkiye’de çok sık rastlanan, ebeveynin çocuğuna şartlı sevgi vermesi ve “şunu şunu yapmazsan seni sevmem, hastalanırım, ölürüm” gibi travmatik cümleler kurması bizi hayır diyemez bir noktaya getirebilir.

Öte taraftan eğer ki biz varlığımızın farkında değil, düşük bir öz değere sahipsek kararlarımızın bir önemi olmaz. Kendimiz için biz tercihleri, enerjisi ve zamanı önemsiz varlıklarızdır ve insanlarla iyi geçinebilmek için fedakarlıklar yapmamız gerekir.

Tam tersi şekilde öz değerlerimizi, yani öz saygımızı, yeterliliğimizi, güvenimizi, sevgimizi arttırırsak birey olma haline daha rahat geçerek değerli enerjimizi ve zamanımızı başkaları için peşkeş çekmeyebiliriz.

Bu konuda daha fazla okuma yapmak isterseniz Psikonet Yayınlarından çıkan “İyileştiren Sınırlar ve Hayır Demek Üzerine” kitabını tavsiye ederiz.

Neverfap Çeviri Ekibi’nden Berkant Demiray’a “personalexcellence” kaynaklı çevirisinden ötürü teşekkür ederiz.