Miras alınan fikirlerden özgün değerlere doğru olan gelişim yolculuğunda, kahramanlık gösteren zihin, karşılaştığı şeyleri anlamlandırmak için birçok çerçeve kullanır. Bu birçok çerçeve bir zaman içerisinde zihniyetimizi oluşturur.
Yani dünyaya bakışımız için zamanla bir yol, bir düzen oluştururuz. Dünyayı anlamaya çalışırken kullandığımız düşünce yapısı ve dünyadaki ideal rollerimiz en sonunda inandığımız ya da yaptığımız her şeyi belirler. Onlar, bize en yararlı deneyimlerimizde bile gizlenmiş yararlılığı nasıl bulacağımızı ve ilk başta anlamsız görünen şeylerden nasıl bir anlam çıkaracağımızı gösterirler.
Davranışsal verimliliğimiz ve dünyanın zorunlu olarak birbirine uyma biçimleri hakkında nasıl düşündüğümüz konusunda uzmanlaşmazsak, en önemli yeteneklerimizin büyümesini geciktirmiş oluruz. Bazı konularda kendimizi, zihnimizi ve benliğimizi olmak istediğimiz kişi ya da ilerlemek istediğimiz yol boyunca kontrol etmeliyiz.
Neverfap Akademi mücadele ettiği konu neticesinde arama motorlarının sansürüne maruz kalmaktadır. Yeni içeriklerimizden habersiz kalmamak için Whatsapp duyuru kanalımıza katılın!
Duyuru kanalında numaranız gizli kalır, kimse numaranıza erişemez.
Amaç ve Anlam
Gerçeği değiştirmeye yönelik herhangi bir güç, bir kişinin amaç ve anlam kavramlarını yorumlamasından kaynaklanır.
Anlamlı bulduğu şey, bilinen önceliklerine neyin hitap ettiğine ve bu da dünyayı nasıl işlediğini gördüğüne bağlıdır. Zihin tüm deneyimleri iyi ya da kötü, ilgili ya da ilgisiz, önyargılarına ve amaçlarına bağlı olarak yararlı ya da zararlı olarak değerlendirir. Zihin bir şeyleri yorumlarken başlangıçta yaptığından farklı yollarının da olduğunu unutur tabii. “Alıştığımız, düşündüğümüz ya da bize öğretilen” burada önemli bir roldedir. Ancak büyümeye devam etmek için, durduktan çok sonra bile gözlem yapmaya ve değerlendirmeye açık kalması gerekir.
Zamanla, böylesine bir zihin alışılmadık gözlemlerinin kaosunu düzenlemek için tanıdık şablonlara her zamankinden fazla güvenir. Zihinler, deneyime düzen vermek için bilindik yapılara ihtiyaç duyar, bundan dolayı yararlı olanı yararlı olmayandan ayırabilir. Doğru zihniyet, eski anlamı öncekinden farklı bir şekilde düzenlese bile anlamın yenilikçi yollarla üretilmesini sağlar. Ama eğer bir birey kendi deneyimlerinin yönlerini nasıl organize edeceğinin farkında değilse, onun alışkın olduğu kategoriler, onu sadece bir döngüye ya da kalıcı bir durgunluğa götürecektir.
Düşüncenin Özgünlüğü
Kendinin farkında olan bir düşünürün, bilme yetisini gerçeğe nasıl eklediği ona özgüdür. O bilinen ve eski önyargıların kölesi olmaktan daha fazla anlamı çözebileceğini ve hedefleri doğrultusunda tüm olayları ders haline getirebileceğini bilir. Korkunç olanda iyiyi bulabilir. Analizinin durumunu bildiği için bakış açısını ona yardımcı olacak şekilde biçimlendirebilir. O, yaygın olarak kabul edilen bilginin bir piyonu değil, ideolojisinin efendisidir.
Ancak gerçekliğe atfedilen anlama hâkim olmak ne doğaldır, ne de kolay. Zihin bilgiyi değerlendirmek için savunmalar olmadan kendi paradigmasının kontrolünü kaybeder. Geçmiş varsayımlarla uyuşmayan fikirleri işlemenin stresi gittikçe ağırlaşıyor. Gözlemdeki değişiklikler çok hızlı gelir ve yeni veriler, buna hazır olmayan beyni bombardımana tutar. Kişi dikkatli bir şekilde düşünmezse, milyonlarca dış güç, açıkça yeni sonuçlar çıkarma yeteneğini baltalayabilir. Kendine özgü stratejiler geliştirme gücü, günlük düşüncenin baskısı altında kaybolur.
Duygular
Duygularımız rastgele değildir. Her olumsuz tepkinin kökünde hayal kırıklığına uğramış bir beklentiye sahibizdir. Tüm olumlu duygularımız karşılaşılan arzulardan kaynaklanır. Duygusal sağlığımız, hayatımızın nasıl gitmesine dair belirlediğimiz standartlara bağlıdır. Eğer standartlarımızı sorgulamazsak, kendimizi uzun vadeli içsel kaosa hazırlarız. Hayatımız boyunca benimsediğimiz çağrışımları eleştirel bir şekilde sorgulamazsak, zihnimiz çağrışımlarını sürdürür çünkü onları kaybetmek, kendilerinden bir parçadan vazgeçmek demektir.
Zihnimiz bize yardımcı olmak için kendi paradigmalarını inşa eder, bu amaçla aldığı verileri kendi algıladığı şekilde biçimlendirir. Bu işte o kadar iyi oluyoruz ki, düşünce yapımızın gerçeklikle aynı olmadığını unutuyoruz. Gerçeğe anlamımızı dayatıyoruz, çünkü bu durum yeni deneyimi etiketlememize yardımcı oluyor. Ancak gerçeklik varsayımlarımızla uyum sağlamadığında, zihniyetlerimiz bize zarar vermeye başlar. Değerli anılarımız, sembollerimiz ve çağrışımlarımız, bizi yorumlamayı öğreten anlara geri götüren o dayanaklar, en azından bir süreliğine rafa kaldırılmalıdır. Olayları daha tarafsız görmeyi öğrenmeliyiz ki geçmişteki çağrışımlarımızı bugünümüz için daha faydalı olanlarla değiştirebilelim.
Çoğu deneyim, aklımıza girer girmez kendini zihinden tahliye eder. Nispeten az sayıda anıya, insan ruhunun referans noktaları olarak yaşama ayrıcalığı verilir. Zihnimiz genellikle bir anda keyfi olarak, daha fazla uygulama veya çalışma için neyin uygun olduğuna karar verir ve neyin peşinde olduklarını neredeyse hiç fark etmeyiz. Bu nedenle, değerlerini düşünmeden önce dünyaya kattığımız anlamın veya reddettiğimiz deneyimlerin özellikle farkında olmalıyız, aksi takdirde otomatik zihniyetlerimizin bilgi saklama stratejileri, bizim için en yararlı yolların neler olduğunu görmemizi engelleyebilir.
Uzmanlık Alanımız
Uzmanlık alanımız, bizim ön yargımızdır. Eğer belirli kalıpları daha iyi görmek için zihnimizi ayarlarsak, onları diğerlerinden ayırabiliriz. Zihnin aynı tür bilgileri tutarlı bir şekilde benzer düzenlemelerde işlemesine alıştığımızda, tüm karşılaşmalarımızın kendi kalıbımıza uygun olduğunu hayal etmeye başlarız. Önceden belirlenmiş olan sıralama ile deneyimlemiş olduğumuz ve ona göre nasıl hareket ettiğimiz arasında bir boşluk yoktur. Hayatlarımız hakkında neyin ahlaki, doğru veya kullanışlı olduğunu düşünme şansımız yok. Başka nasıl karşılık verebileceğimizi düşünmüyoruz ve bu yüzden büyümeyi, gelişmeyi bırakıyoruz. Bazen durup, bir adım geriye çekilip hayatımıza, yaptıklarımıza geniş bir çerçeveden bakmak bazı şeyleri fark etmemizi sağlayacaktır.
Elbette ki kavrama yetinizde her zaman bir tür çerçeve gerekli olacaktır. Bir çerçeve, zihninizin kendi çağrışımlarında gezinmesi için sınır koşulları sağlar. Dünyadaki yerinizi nasıl gördüğünüzü ve uygun davranış biçimini belirler ki bu da dünyanın size çok farklı gözükmesini sağlar. Ancak neyse ki, zihniniz artık size hizmet etmiyor gibi göründüğü için yeniden düzenlenmesi gerektiğinde tanıdık kavramları farklı bir şekilde görmeye istekli olabilirsiniz. Tanıdık yargılarınızın ait olmadığı yerde, uygunsuz anlamlar eklediğini gözlemleyebilirsiniz.
Zihniyet ve Strateji
Zihniyetinizi değiştirmek, gözlemlediğiniz her şeyin anlamını değiştirir. Zihniniz bir şeylerin belirli bir şekilde olmasını beklediği sürece, kabul edilebilir bir sonuç yelpazesine kilitli kalırsınız. Sadece beklentilerinizin kontrolünü yeniden ele alarak geleceğinizi farklı şekilde planlayıp tasarlayabilirsiniz. Ancak ondan sonra size miras kalan geçmişin kölesi olmayı bırakabilirsiniz. Çevrenizi yeniden yorumlamakta herhangi bir durumdan başka ne elde edebileceğinizi bulmakta özgür olacaksınız.
Bundan dolayı farkındalığınıza giren her düşünce ve duyguyu sorgulayın. Bu şekilde, zihninizin gerçeklik üzerinde karıştırılmasını en aza indirebilirsiniz. Bilişinize ne yol açarsa, kökeninde ne olduğunu tespit edin. Karşınıza hangi duygu gelirse gelsin, neden neşe, dehşet, büyülenme ya da yıkım yaratma gücüne sahip olduklarını sorun. Bu duyguların her zaman bir amacı vardır, ancak çoğu zaman o anda onu gözden kaçırırız. Onları anlamazsak ne kullanabiliriz ne de aksini ispat edebiliriz.
Sizinki gibi uyarlanabilir bir zihin için, kendi çerçevesinde bir amaca hizmet edecek şekilde yorumlanamayacak hiçbir deneyim yoktur. Travma veya sıkıntıya neden olabilecek her türlü şey, sadece onu algılayacak kadar esnekseniz size değerli bilgiler verecektir. Bunu dilediğiniz gibi yapabildiğinizde, artık koşulların kurbanı değilsiniz. Onun yerine kendi anlamınızı oluşturmak ve gerçekliğinizi yorumlamak için sonsuz bir yeni veriden yararlanacaksınız. Yani hayatınızın iplerini elinize aldığınız zaman bazı şeylerin –önemli şeylerin- anlamını kavrayacaksınız.
Neverfap Çeviri Ekibi’nden Berkay Yücekaya’ya çevirisinden ötürü teşekkür ederiz.
Düşüncelerinizi ve sorularınızı yorum bölümünde paylaşmayı unutmayın!
