Dopamin nöronlarının çevremizdeki ipuçlarının (detayların) değer kazanması konusunda bir rolü var mı? Eğer öyleyse farklı dopamin fonksiyonu grupları bu süreçte etkili mi?
Bunlar Minnesota üniversitesi tıp fakültesi araştırmacılarının cevabını araştırdığı sorular.
Şu anda Nature dergisinin nörobilim bölümünde yayınlanan bir araşırmada; Minessota üniversitesi nörobilimcisi Benjamin Saunders; bunu daha iyi anlamak için Dopamin nöronlarının motive edici bir uyaranla aktive olmasından önce gerçekleşen Pavlov deneyine benzer bir model kullanıyor.
Basit bir örnek vermek gerekirse; bir kişiyi odanın ışığı açınca neler göreceğine dair bir koşullandırma.
Klasik pavlov modeli; Bir zilin bir köpeğe ardından gelecek biftek benzeri bir ödül ile veya bu ödül olmadan çaldıktan sonra belli bir zaman içerisinde bu köpeğe lezzetli bir biftek sunularak tepkisinin ölçülmesine dayalı bir araştırmadır. Ancak bu araştırmada dopamin nöronu aktivitesini izole etmelerini sağlayacak yemek, su veya buna benzer herhangi bir gerçek ödül yoktu. Doktora sonrası araştırma görevlisi olarak bu konuda araştırmalarını yürüten Saunders, Dopamin nöronlarının bunun gibi etrafımızdaki olup biten olaylar hakkında geçici çevresel işaretlerin değer kazanmasında doğrudan etkisinin olup olmadığını bilmek istediklerini belirtti.
Dopamin nöronları beyin herhangi bir tecrübe yaşadığı esnada, hareketlenen, ortaya çıkan nöronlardır. Ayrıca bunlar parkinson hastalığı esnasında hasar görür.
Dr. Saunders elde ettiği verilerden yola çıkarak; dopamin nöronlarının beynimizin, etrafımızdaki detayları algılamasını sağlamasında etki gösterdiklerini ve tetikleyici rol oynadıklarını söylüyor.
Bu nöronlar herhangi bir yemek, uyuşturucu gibi doğrudan ödül mekanizmasını doğal yollardan uyaran aktiviteler olmasa bile etrafımızdaki detaylara bir değer yükleyerek bunları gerçekleştirme konusunda bize motivasyon yeteneği kazandırabilir.
Bu ikinci önemli soruyu cevaplamak için araştırmacılar beynin belli bölümlerine odaklandılar; Substantia nigra ve Ventral Tegmental alan
Bu iki beyin bölgesi tarihsel olarak farklı hastalıkların araştırılmasındaki çalışma alanlarına konu olmuştur. Parkinson hastalığında genellikle Substantia nigra, bağımlılık çalışmalarında genellikle araştırılan alan ise VTA(ventral tegmental alan) olmuştur.
Bilim adamları bu iki farklı alanın nasıl çalıştığıyla ilgili tahminde bulunan ipuçlarıyla ilgili çok farklı yanıtların bulunduğunu belirtti.
Substantia nigra alanının çalışma şeklini tahmin eden çalışmaların doğrudan hareket olarak algılandığı yani bir çeşit kalk git ve bunu yap şeklinde cevap verdiğini, VTA (Ventral tegmental alan) bölgesinin çalışması ile ilgili nöronların ise kendiliğinden aktif olduğu ve detaylara yaklaşımının ise bir çeşit ben nereye gidiyorum ? tarzında bir sorgulama davranışı gösterdiği farkedildi.
Gerçek hayattaki durumda da bu şekilde kritik iki seçeneğin rol oynadığı düşünüldüğünde (sorgula ve yap) Bu araştırma sonuçlarının dopamin nöronlarının çevremizdeki detayları algılamada rolünün olduğu ve bu detayların verilecek olan tepkiye dair teşvik edici rolü olduğunu ortaya koyuyor.
Çevirmen notları: Ventral Tegmental alan ve Substania nigra olarak bahsedilen, beyinde bulunan bu iki bölge dopaminin üretimi ve iletiminden sorumlu beyin ödül mekanizmasında oldukça önemli 2 önemli alan) araştırmada bahsedilen ise bu iki bölgenin ödül mekanızmasında farklı rolleri olduğu ve çevredeki detayların anlamlandırması yorumlamasında etkili olduklarını söylemekte.
Uzun süre nofap yapan, nofapte başarılı olmuş insanlar çevrelerindeki detayları daha iyi farkedebilidğini, okudukları kitaptaki kelimeleri daha iyi özümseyip, dinledikleri müzikten daha fazla zevk aldıklarını veyahut çalıştıkları derslere daha iyi odaklandıklarını kısacası hayatında olan biten olayları anlamaya karşı daha istekli olduklarını iddia ederler. Bu araştırma daha çok bunun bilimsel tarafı ve nedenleriyle ilgili. Dopamin hormonunun çevrenizdeki detayları anlamlandırma ve etrafınızda olup biten olayları öğrenmeye dair sizi teşvik edici bir rolü olduğundan bahsediliyor. Pornografi ve mastürbasyonun dopamin reseptörlerine zarar verdiğini bildiğimize göre PMO bağımlılığının öğrenme hevesimizi kırıp ve öğrenme , yorumlama ve anlama yetisini nasıl sekteye uğrattığını biraz daha açıklığa kavuşturan bir yazı.
✅