Pornografi Serisi #3 | Bağımlılıklarla İlgili Deneyler Ve Çalışmalar

Pornografi konusunda yurt dışında yapılmış çalışmalar mevcut. Bunlardan bir takımını az çok duymuş olsak da büyük bir kısmıyla ilgili bilgimiz yok. Sizler için bağımlılıkların ve pornografinin bizde yarattığı etkinin yapısını daha iyi anlayabilmeniz adına dopamin ve pornografi konusundaki çalışmaları inceleyeceğiz.

Daha önce detaylı işledik ancak bu çalışmalara geçmeden önce ödül sisteminden kısaca bir söz edelim. Beynin ödül sistemi, ödül yolağı olarak adlandırılan bu bölge sayesinde hayattan zevk alıyor, odaklanıyor, insani işlevleri iyi biçimde gerçekleştirebiliyoruz. Tabii bu ödül yolunu dengesiz ve hor kullanırsak depresyona girmemiz, anksiyetelerle baş edemememiz ve hayattan genel olarak aldığımız zevkin azalması daha kolay hale geliyor.

Dopamin haz nörotransmitterimiz. Bu dopamin sürekli salgılanır. Su içerken, yemek yerken, ders çalışırken, porno izlerken, uyuşturucu kullanırken, mastürbasyon yaparken, orgazm sırasında salgılanan bir zevk, haz nörotransmitteridir. Dopaminin etkileri beyinde uğradığı yollardan kaynaklanmaktadır.

Dopamin orta beyinde bulunan ön tavan bölgesinden salgılanır. Burada salgılanan dopamin duygularla ilgili olan amigdalaya, sonrasında ödül merkezine gönderir. Ödül merkezi motor fonksiyonları ile ilgilidir. Sonrasında odaklanma ve insani etkileşimlerde görev alan prefrontal kortexe gider dopamin. En son da hafıza ile ilgili olan hipokampüse gider dopamin. İşte etkileri bu bölgelerdedir.

Dopamin bir nörotransmitterdir, nörotransmitterler sinaps boşlukları arasında taşınır. Bu sinaps boşluklarına salınan dopamin karşı taraftaki algılayıcılara, reseptörlere tutunur ve sinyali iletmeye devam eder. Bir aktiviteden aldığınız zevk salınan dopaminle değil algılayan reseptörle ilgilidir. Çikolata yemek iki kişide 100 birim dopamin salgılıyorsa ve bir kişide 90 diğer kişide 110 dopamin reseptörü, algılayıcısı varsa reseptörü fazla olan daha fazla zevk alacaktır. Reseptörlerin sayısı salgılanan dopaminin şiddetine bağlı olarak azalabilir. Eroin, pornografi, kokain, mastürbasyon ve sigara gibi ani haz veren uyarıcılarla karşılaşan beyin dengesini koruyabilmek adına bazı reseptörlerini kapatır. Bu reseptörlerin açılması için o uyarıcıların kesilmesi, dopaminin minimuma indirilmesi gerekir.

Şimdi dinleyeceğiniz araştırmaların odak noktası dopamin sistemi. Kısaca özet geçtiysek araştırmalara başlayalım.

İlk araştırma dopamin seviyeleri ile ilgili. Görsellerde gördüğünüz gibi dopamin yemek yemekte, nikotinde ve diğer uyarıcılarda bir artış gösteriyor. Artış zirve yaptıktan sonra düşüşe geçiyor. Ancak bu pornografide böyle değil. Dopamin seviyesi saatler boyunca seksten alınan zevkin en uç noktasında kalıyor. Bu da pornografinin ne kadar tehlikeli bir bağımlılık olduğunu gözler önüne seriyor.

Bir başka araştırmada kurulan mekanizma şudur: Hayvan bir düğmeye dokunur ve yem gelir. Nizami bir biçimde çalışan sistemde hayvan birkaç kere düğmeye basıp karnını doyurduktan sonra duruyor. Sistemde değişiklik yapılıp dengesiz ödül verilmeye başlandığı zaman, yani birincisinde 3, ikincisinde 7, üçüncüsünde 10, dördüncüsünde 0, beşincisinde 4 yem verildiğinde hayvan doymasına rağmen düğmeye basmaya devam ediyor.

Bu deneyden yola çıkarak neden İnstagram’ın ana sayfasını aşağı doğru kaydırıp yeni şeylerle bağımlı olduğumuzu, gene İnstagram’da birisi gönderinizi beğendiğinde, ya da takip isteği attığında alt bardaki kalp kutucuğunun içinde nokta gözükmesi, içine tıkladığınızda ne geleceğinin belli olmaması programcıların bu sistemi çok iyi bildiğini gösteriyor. Bu sistemi aynı şekilde pornografi uzmanları da kullanıyor. Her seferinde size farklı pornolar sunuyorlar ki arzda hiçbir sıkıntı yaşamıyorlar. Bir bağımlı ana sayfayı yenilediğinde ya da her giriş yaptığında yepyeni içeriklerle karşılaşıyor.

Bir sonraki çıkarım deney olarak yapılmasa da bize güzel şeyler anlatıyor. Savaştaki Amerikalı askerler uyuşturucu kullanıyorlardı. Bu durumdan endişelenen yetkililer askerler ülkelerine döndüklerinde çok şaşırdılar. Cephede uyuşturucu kullanan askerler evlerine döndüklerinde bağımlılık semptomları göstermediler ve normal hayatlarına devam ettiler.

Aynı olayı hastanede morfin verilen hastalarda görüyoruz. Hastanede verilen morfinin miktarı ve şiddeti bağımlıların kullandıklarından kat kat fazla olmasına rağmen hastalar iyileştiklerinde morfin bağımlısı olmuyorlardı.

Buradan anlıyoruz ki bağımlılıkta birçok faktör mevcut. Kişiler hastaneden çıkıp sosyal yaşamlarına dönüp sağlıklı ilişkiler yaşamaya başladıklarında bağımlılık problemini yaşamıyorlar. Bu da bağımlılıktan kurtulurken ya da bir bağımlılıktan uzak dururken arkadaşlıklara, dostluklara, sevdiklerimize önem verip daha sosyal bir yaşama geçmeliyiz. Ayrıca gene araştırmalar ellili yaşlarında sosyal bir yaşantıya sahip olanların daha iyi bir yaşlılık geçirdiğini gözler önüne seriyor.

Bir başka deneyde ise bir fare sistemi ele alınıyor. Bu fare sistemine iki suluk konuluyor. Bu suluğun birine normal, diğerine kokainli su veriliyor. Koyulan her fare kokainli suyun bağımlısı olarak içe içe ölürler.

İlerleyen tarihte bir başta uzman bu deneydeki eksikleri fark eder. Fareler tekdir ve yapacak hiçbir şeyleri yoktur. Yeni bir sistem kurulur. Bu yeni sistemde oyun alanları, toplar, etkileşime geçebilecekleri çok fazla fare mevcuttur. Yine kokainli ve kokainsiz olmak üzere iki suluk konulur ve deney başlar. Şaşırtıcı biçimde parktaki yaşamlarından memnun olan fareler kokainli suyu denemelerine rağmen bağımlısı olmazlar.

İşte burada bağımlılığın sadece maddeye bağlı olmadığını bir kez daha görüyoruz. Tabii ki uyuşturucu maddeye ya da pornoya başlayan bir kişi güzel bir hayata sahipken yavaş yavaş hayattan tat aldığı aktiviteleri bırakıp tamamen pornoya, mastürbasyona ya da herhangi bir maddeye yönelebiliyor. Tabii gerçek ilişkiler, hobiler, ders ya da iş için çalışmalar porno ile, mastürbasyon ile kıyaslanamayacak kadar zevk verdiği için ikinci deneydeki yaşantıdan ilk deneydeki yaşantıya dönebiliyoruz.

Bu deneyleri öğrendiğinize göre artık doğrudan pornografi ve mastürbasyon bağımlılıklarıyla ilgili olan deneylere, araştırmalara geçebiliriz. Kafanızda bir soru işareti olduysa ya da sadece sormak istediğiniz bir şeyler varsa yorumlar bölümünde sorabilirsiniz. Gelişiminiz daim olsun.